عقل

امام صادق علیه السلام می فرماید:

۱- «العقل ما عبد به الرحمان و اکتسب به الجنان»؛ عقل مایه ی عبادت خدا و دستیابی به بهشت است.

۲- «ان الثواب علی قدرالعقل»؛ پاداش عمل هر کسی به اندازه ی عقل اوست.

۳- «أکمل الناس عقلا أحسنهم خلقا»؛ هنگامی مردم به کمال عقل می رسند که اخلاقشان نیکوتر باشد.

۴- «دعامه الانسان العقل»؛ اساس ارزش و شخصیت انسان عقل اوست.

۵- «العقل دلیل المؤمن» [۱] ؛ عقل راهنما و دلیل مؤمن است.

۶- «کمال العقل فی ثلاث: التواضع لله، و حسن الیقین، و الصمت الا من خیر» [۲] ؛ کمال عقل به سه چیز است: تواضع و فروتنی برای
خدا، حسن یقین، خاموشی جز از سخن نیک.

۷- «الجهل فی ثلاث: الکبر، و شده المراء، و الجهل بالله» [۳] ؛ نشانه ی جهالت و نادانی سه چیز است: تکبر، جدال و کشمکش شدید، نشناختن خداوند.

۸- «أفضل طبایع العقل العباده، و أوثق الحدیث له العلم، و أجزل حظوظه الحکمه»؛ [۴] بهترین آثار عقل عبادت است، و بهترین سخن عاقل علم و دانش است، و بیشترین بهره ی او حکمت است.

۹- «کثرهالنظر فی العلم یفتح العقل» [۵] دقت و مطالعه ی فراوان در علوم، عقل را رشد می دهد.

۱۰- «العلم جنه، و الصدق عز و الجهل ذل، و الفهم مجد، و الجود نجح، و حسن الخلق مجلبه للموده، و العالم بزمانه لا تهجم علیه اللوابس، و الحزم مساءه الظن» [۶] ؛ علم سپر نجات از بلاست، و صدق و راستی سبب عزت، و جهل و نادانی سبب ذلت و خواری و فهم سبب آقایی و سروری، و بخشش سبب نجات، و حسن خلق سبب محبت و دوستی است، و کسی که آگاه به حوادث و احوال زمان خویش باشد، گرفتار اشتباه نمی شود، و دقت نظر و کاوش فراوان سبب سوء ظن مردم خواهد شد.